We betalen in Nederland te veel hypotheekrente. Vrijdag 14 september besteedde het programma Zembla aandacht aan deze problematiek. De slechte financiële positie van de banken en een gebrek aan concurrentie op de Nederlandse Hypotheekmarkt zorgen ervoor dat hypotheekconsumenten jaarlijks honderden tot duizenden euro’s duurder uit zijn.
Rente hoger dan omringende landen
Aanleiding van de uitzending is een vergelijking van de Nederlandse hypotheekrente met de ons omringende landen. In België, Frankrijk en Duitsland betalen huizenbezitters een veel lager rentetarief. Dit verschil is na de bankencrisis in 2008 ontstaan. Hoe het verschil is ontstaan wordt tijdens de uitzending van Zembla duidelijk.
De bankencrisis en de nasleep
Situatie voor 2008
Op zoek naar een oorzaak maken de programmamakers een reconstructie van periode na de bankencrisis. Tot 2008 telde de Nederlandse hypotheekmarkt nog meer dan 30 aanbieders. De drie grootste banken Rabobank, ABN AMRO en ING hadden flinke concurrentie van elkaar en de verschillende kleinere binnen- en buitenlandse aanbieders.
Bankencrisis
Tijdens de bankencrisis zijn ABN AMRO en ING gered door de staat. Om oneerlijke concurrentie te voorkomen mogen de banken die staatssteun ontvangen niet concurreren op de prijs (=hypotheekrente). Ook trokken de verschillende buitenlandse aanbieders zich terug van de Nederlandse hypotheekmarkt hun financiële positie te beschermen.
Nederlandse hypotheekmarkt in 2012
In 2012 heeft dit geleid tot een hypotheekmarkt waarbij de drie grote banken, Rabobank, ABN AMRO en ING, plus hun dochtermaatschappijen 79% van de hypotheekmarkt in handen hebben. De zeven overgebleven kleinere aanbieders, zoals SNS Bank en asr kunnen onmogelijk een vuist maken tegen dit grote blok. Daar komt nog bij dat ABN AMRO en ING nog steeds staatssteun en tot de dag vandaag niet mogen concurreren. Hierdoor kan Rabobank de huidige hypotheekrente bepalen.
- Dit komt overeen met de analyse van de Nederlandse hypotheekmarkt die we eerder dit jaar maakte.
Wie is verantwoordelijk?
De betrokkenen uit de politiek en de bankenwereld weigeren verantwoordelijkheid te nemen voor de huidige ongunstige situatie. Eurocommissaris Kroes geeft aan destijds terecht het concurrentieverbod opgelegd aan ABN AMRO en ING. Dit tot genoegen van de Rabobank die toegeeft destijds flink gelobbyd te hebben tegen deze ‘oneerlijke’ concurrentie. Kroes heeft vanuit Europa aangeboden om ING te ontzien, maar dit werd door de Nederlandse regering naast zich neer gelegd. Waarom is onduidelijk. Wouter Bos (PvdA), destijds minister van Financiën, weigert commentaar en geeft aan zich niets van dit aanbod te herinneren.
Actie hypotheekconsumenten
De gedupeerden zijn wel duidelijk, dit zijn de Nederlandse hypotheekconsumenten. Zij betalen jaarlijks honderden tot duizenden euro’s te veel voor hun hypotheek. Naar aanleiding van de uitzending van Zembla heeft de Nederlandse Mededingings Autoriteit (NMa) aangegeven een onderzoek te starten naar de Nederlandse hypotheekmarkt. De Vereniging Eigen Huis heeft een rentebarometer ontwikkeld die laat zien hoeveel marge de banken rekenen voor hun winst en is een petitie gestart.
Update: inmiddels is ook de politiek wakker geworden. Kamerlid van Hijum (CDA) heeft Kamervragen gesteld aan de ministers De Jager (financiën) en Verhagen (economische zaken) over het gebrek aan concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt. Het kamerlid wil onder andere weten of de berichtgeving van Zembla klopt en of er op korte termijn de concurrentie op de hypotheekmarkt bevorderd kan worden.
- Zie ook onze hypotheekrenteverwachting voor de komende maanden.
